VIETRADE – Sự nghiệp giáo dục, y tế, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân đã có những chuyển biến quan trọng. Đã phát triển mạnh hệ thống giáo dục đào tạo; thành lập mới nhiều trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, cơ sở đào tạo nghề. Mạng lưới trường, lớp từ bậc mẫu giáo đến phổ thông được mở rộng. Đến nay, có 98% số xã, phường đã hoàn thành phổ cập trung học cơ sở; 407 trường học đạt chuẩn quốc gia; tỷ lệ huy động trẻ trong độ tuổi mẫu giáo đến trường đạt 63%, tiểu học 97%. Cơ sở vật chất của ngành y tế đã tăng gấp 3 lần; mạng lưới y tế cộng đồng mở rộng đến hầu hết các thôn buôn; trên 66% số xã phường đạt chuẩn quốc gia về y tế.

Đời sống vật chất, tinh thần của các tầng lớp nhân dân được cải thiện rõ nét. Thu nhập bình quân đầu người được thu hẹp khá nhanh so với trung bình cả nước; công tác giảm nghèo, giải quyết việc làm có hiệu quả, hộ nghèo giảm xuống còn 10,12% (vùng DTTS còn 19,9%), tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị từ 5,16% xuống còn 2,51% (thấp nhất so với cả nước).

Tuy có bước phát triển quan trọng nhưng nhìn chung Tây Nguyên hiện nay vẫn còn là một vùng nghèo, quy mô kinh tế còn nhỏ yếu, vẫn dựa trên nền tảng nông nghiệp với đặc trưng phụ thuộc vào tự nhiên. Kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội chưa đồng bộ là một trong những nguyên nhân chủ yếu làm hạn chế tốc độ phát triển, làm giảm khả năng thu hút đầu tư. Mạng đường sá thiếu, chất lượng thấp; hạ tầng công nghiệp, đô thị, dịch vụ du lịch chưa đáp ứng được yêu cầu; hạ tầng nông thôn ở trình độ rất thấp.

Khoa học-công nghệ chưa thâm nhập sâu vào sản xuất, hàm lượng tri thức trong các sản phẩm chủ lực thấp, nông sản xuất khẩu phần lớn còn ở dạng nguyên liệu thô. Nông nghiệp là thế mạnh nhưng lợi thế này chưa khai thác thật sự hiệu quả, chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản trên thị trường thấp, các nông sản chủ lực của địa phương chưa có thương hiệu mạnh.

Nhiều ngành, lĩnh vực phát triển chưa tương xứng với tiềm năng (như công nghiệp chế biến, chăn nuôi gia súc, xuất khẩu, du lịch, đầu tư còn manh mún), chủ yếu là khai thác tài nguyên thiên nhiên, chưa thực sự đầu tư phát triển bền vững. Chất lượng nguồn nhân lực, số lao động qua đào tạo rất thấp, năng suất lao động bằng 47,5% mức trung bình của cả nước đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và năng lực canh tranh. Cơ sở vật chất và chất lượng giáo dục, y tế, văn hóa ở nông thôn còn nhiều vấn đề khó khăn.

Tài nguyên, môi trường, nhất là tài nguyên rừng suy giảm nhanh do việc tổ chức khai thác chưa hợp lý, áp lực của dân di cư tự do và từ nhiều vấn đề khác. Mặc dù thực hiện chính sách đóng cửa rừng tự nhiên và tăng cường quản lý bảo vệ, nhưng tốc độ suy giảm vẫn tiếp tục diễn ra nhanh, và đó là một trong những nguyên nhân chính làm cho khí hậu, thời tiết, khô hạn, lũ quét diễn biến bất thường. Tài nguyên đất bị suy thoái do quản lý và tổ chức khai thác chưa hiệu quả, làm phát sinh ngày càng nhiều mâu thuẫn, tranh chấp, khiếu kiện về đất đai. Việc quy hoạch phát triển thủy điện có ý nghĩa kinh tế-xã hội lớn nhưng đã có những tác động tiêu cực đến môi trường, ảnh hưởng lớn đến tài nguyên đất, rừng và nguồn nước, đến đời sống của đồng bào trong các vùng dự án.

Một số vấn đề đặt ra để Tây Nguyên tiếp tục phát triển bền vững trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập Đầu tư vùng Tây Nguyên cần bảo đảm giữ sự ổn định và phát triển Tây Nguyên là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh và môi trường sinh thái của đất nước; là khu vực nhạy cảm, cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề an ninh, quốc phòng cho cả trước mắt và lâu dài, nên việc ổn định và phát triển của vùng là nhân tố quan trọng góp phần vào sự ổn định chung của cả nước.

Tổ chức khai thác tiềm năng, lợi thế để Tây Nguyên phát triển bền vững. Tài nguyên của vùng Tây Nguyên không phải là vô hạn, là cái có sẵn cứ khai thác mãi, nên chúng ta không được lãng quên về sự làm giàu, phong phú cho tài nguyên đã có. Khai thác tiềm năng trên cơ sở đầu tư phát triển chiều sâu, sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, nhất là rừng, đất đai, khoáng sản nhằm bảo vệ thật tốt môi trường sinh thái – vì sự bền vững không chỉ riêng cho Tây Nguyên mà cho toàn khu vực miền Đông Nam Bộ, khu vực miền Trung...

Đẩy mạnh đầu tư phát triển tiềm lực khoa học công nghệ ở vùng Tây Nguyên. Gắn phát triển kinh tế với nâng cao dân trí và chất lượng nguồn nhân lực; gắn sản xuất với khoa học công nghệ, nhất là ở vùng dân tộc thiểu số.

Mục tiêu đặt ra trong 10 năm tới là xây dựng Tây Nguyên thành vùng kinh tế trọng điểm, có lực lượng sản xuất phát triển ở mức trung bình của cả nước; có tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế vững chắc theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Phấn đấu đến năm 2015, GDP bình quân đầu người đạt 33,5 triệu đồng (tương đương 1.720 USD), kim ngạch xuất khẩu 2,5 tỷ USD; từng bước thu hẹp khoảng cách tỷ trọng thu/chi ngân sách. Đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo của vùng Tây Nguyên đạt 40% vào năm 2015. Giảm tỷ lệ hộ nghèo trên 2%/năm. Bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên.

Phó trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nguyên -